Killing Fields...kiekeboebelen...

21 juni - De wekker loopt af om 07:15...gebroken...de matras lijkt net als de rest in dit hotel van hout te zijn...ik ben geradbraakt...maar niet gezaagd, douchke in en omweg naar het ochtendlijk jachtveld: het ontbijtbuffet. Spurtje naar de lift, aan het zwembad naar rechts, ...schoenen uit? ok dan...maar dan ... OESJE...dat valt een beetje tegen, de keuze is eerder beperkt en van duidelijk iets mindere kwaliteit als in Siem Reap maar de bediening is vriendelijk.

Na het eten wachten we beneden op de Snaai voor een bezoek aan de beruchte gevangenis S21 (of Tuol Sleng) en Choeung Ek, gekend van de film Killing Fields, het vernietigingskamp, beiden van de Rode Khmer. Snaai kart er lustig op los en na een 20 minuten over soms heel hobbelige wegen komen we aan bij een grote poort met het grootste gedenkteken van Cambodja inzake de genocide van Pol Pot en de Rode Khmer, amper 40 jaar geleden waarbij meer dan 3 miljoen mensen het leven lieten op een 4 jaar schrikbewind.

6 dollar toegangsprijs en tot onze grootste verbazing krijgen we audiobegeleiding in het Nederlands! Een heel vreemd gevoel overvalt je hier: de plaats straalt een vredig gevoel uit, stilte en vogeltjes die fluiten, verschillende fruitbomen, groen...en toch heeft de dood hier lelijk huis gehouden, nog niet zo lang geleden...waren wij hier geboren in plaats van in België, hadden we deze vreselijke tijd zelf aan den lijve ondervonden, en hoogstwaarschijnlijk zelfs niet overleefd want de eerste doelwitten van het regime waren de stadsbewoners en mensen met kennis en macht zoals leraren, politie, professoren, ...

Op 17 april 1975 viel het leger van de Pot binnen in Phnom Penh, op 20 april woonde er NIEMAND meer in de stad...alle steden werden verboden gebied, iedereen moest op het land gaan werken en het enige bezit was...de kledij die je droeg toen je uit je woonst werd gejaagd en één kop voor je eten. Elk vermoeden van verzet of kritiek op het regime leidde tot gevangenname en opsluiting in één van de vele gevangenissen.

Maandenlange verhoren - lees gruwelijke foltering - tot je bekende een verrader te zijn en je een lijst opgaf met andere verraders, waarna je naar plaatsen zoals Cheung Ek gebracht werd...midden in de nacht, geblinddoekt en geboeid. Je werd met een smoesje naar de vrachtwagens geleid, je kreeg zogezegd een nieuwe verblijfplaats omdat je een eerlijke verklaring had afgelegd...eens ter plaatse werd je uit de vrachtwagen gehaald en nog diezelfde nacht op beestachtige wijze afgeslacht, doodgeslagen met knuppels, schoppen, staven, bijlen, ... want kogels waren te duur om te verspillen.

De "verraders" moesten niet alleen sterven, maar heel de familie moest er aan...zo kon er niemand achter blijven om wraak te nemen. Jong en oud werd letterlijk afgeslacht terwijl luide muziek over het veld klonk zodat iemand de laatste doodskreten kon horen. Zelfs baby's moesten sterven, zij werden, dikwijls in het bijzijn van de moeder, bij de benen genomen en met het hoofd tegen een boom gesmakt, waarna het levenloze lichaam in een put gesmeten werd. 

De lijken werden in putten gesmeten en met chemicaliën overgoten om de geur te maskeren. Sommige slachtoffers waren niet eens dood toen ze in de putten gegooid werden waardoor de bijtende producten langzaam het laatste restje leven wegvraten.

Toen het regime verdreven werd en de bewoners terug naar hun eigen streek konden keren, werd deze plek ontdekt. De doodsboom werd teruggevonden, badend in een rode smurrie van geronnen bloed en hersen en-schedelfragmenten. Het veld had diverse bulten, als een etterende zweer opengespat door de ontbindingsgassen van de massa's lijken die er begraven waren. Sommige massagraven waren niet eens terug dichtgegooid.

In dit gebied werden tientallen massagraven ontdekt, nog vele tientallen werden zelfs niet opengelegd omdat men geen blijf meer weet met de menselijke resten. Minstens 20.000 mensen werden hier gedood, mogelijk duizenden meer. Op diverse plaatsen staan bordjes met bezoek op de paadjes te blijven en niet op de beenderen te trappen uit respect...vooral in het regenseizoen spoelen nog dagelijks beenderen en kledingresten boven de grond...

Op deze plaats besliste de overheid om een gedenkteken te plaatsen om deze gruwel nooit meer te vergeten: een stoepa met hierin de resten van duizenden slachtoffers. Een klein museum geeft nog een beetje bijkomende uitleg...heel stilletjes leggen we de audiotoestelletjes terug in het bakje en tuffen we naar de volgende halte...Tuol Slengh, de gevangenis, een voormalige school. 

Na een dik kwartier stoppen we voor een poort op de hoek van een doorsnee straat in Phnom Penh. 3 dollar entree, geen Nederlandse audio...Deze voormalige school was één van de vele gruwelgevangenissen van het regime, Angkor genoemd. De gevangenis werd geleid door Duch, een voormalige leraar op de school. Een bord aan de inkom geeft in 10 punten een kort reglement waar je je aan moest houden bij aankomst...één van die punten was: je mag niet schreeuwen bij de zweepslagen of elektroshocks want dat zal worden bestraft met ...zweepslagen en shocks!!! Elke handeling - zoals gaan zitten, urineren of "grote boodschap", ... - die je uitvoerde zonder opdracht of expliciete toelating van de bewakers, werd gestraft met zweepslagen.

De gevangenen werden bij binnenkomst ondergebracht in groepscellen of isolatiecellen van één op anderhalve meter. Elke gevangene werd gefotografeerd bij de aankomst en werd ingeschreven met details over fysionomie en herkomst. 

De ondervragingen gingen soms meermaals per dag, gedurende maanden door. Elke ondervraging ging gepaard met foltering zoals slagen met elektriciteitsdraad of stokken, handen gebonden op de rug, waarna men je aan de handen optrok in combinatie met slagen. Een bewusteloos slachtoffer werd in een grote pot met uitwerpselen en meststoffen ondergehouden. Met "een beetje geluk" werd je er terug uitgehaald voor je verdronk, en kon de ondervraging verder gaan. Het uittrekken van vinger- en teennagels tijdens de ondervraging was eveneens een gangbare praktijk. Bij vrouwen werden vaak de tepels met een tang uitgetrokken.

De cellencomplexen werden afgeschermd met prikkeldraad om te voorkomen dat slachtoffers van het balkon zouden springen en zelfmoord konden plegen...Elke nieuwe kamer een nieuw horrorverhaal...diep onder de indruk vertrekken we terug...

Een extra wrange nasmaak blijft hangen...het westen, de UN op kop, was op de hoogte van deze gruwel en liet maar begaan, Pol Pot en de Rode Khmer werden lang na het ontdekken van deze gruwelijke plaatsen, nog als legitiem staatshoofd aanzien, kompleet met een zitje in de VN-raad en met toelagen en al!!! Pol Pot mocht op een vredige wijze oud worden, getuige zijn van het opgroeien van zijn kinderen en kleinkinderen, genietend van alle westerse geneugden waarvoor hij miljoenen mensen liet doden.

Pas begin jaren 2000 toen er misschien dan toch enige geveinsde politieke wroeging toesloeg - of de echte Westerse/Amerikaanse/ Europese aanstokers/opdrachtgevers al lang geen macht meer hadden, werd schoorvoetend begonnen met de veroordeling van het regime...jarenlang werd het onderzoek vertraagd en Pol Pot werd eindelijk onder huisarrest geplaatst. Op het ogenblik dat Pot dan toch voor het tribunaal zou moeten verschijnen, pleegt hij op 87-jarige leeftijd zelfmoord - of werd hij vermoord om de Westerse betrokkenheid toe te dekken? Pas in 2007 werd de beul van Tuol Sleng, Duch, veroordeeld voor bijdrage tot de genocide...

Hopelijk moeten we dit nooit meer meemaken...